महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम, २०१५ अंतर्गत शिक्षण विभागाच्या सेवा

महाराष्ट्र लोकसेवा हक्क अधिनियम, २०१५ (Maharashtra Right to Public Services Act, 2015) अंतर्गत शिक्षण विभागाने तालुका आणि स्थानिक पातळीवर नागरिकांना विविध सेवा कालबद्ध आणि पारदर्शक पद्धतीने प्रदान करण्यासाठी अधिसूचित केल्या आहेत. या कायद्यामुळे शिक्षणाशी संबंधित सेवांचा लाभ घेण्यासाठी नागरिकांना हक्क मिळाला आहे. खाली शिक्षण विभागाच्या प्रमुख सेवा, प्रक्रिया, कालमर्यादा आणि तालुका स्तरावरील अंमलबजावणी याबद्दल माहिती दिली आहे.

शिक्षण विभागाच्या अधिसूचित सेवा:
शिक्षण विभागांतर्गत खालील सेवा लोकसेवा हमी कायद्याअंतर्गत येतात (यादी संदर्भानुसार बदलू शकते):
1. प्रमाणपत्रे:
  - शाळा सोडल्याचा दाखला (Leaving Certificate): १०-१५ दिवसांत.
  - जन्मतारीख दुरुस्ती प्रमाणपत्र: ३०-४५ दिवसांत.
  - शाळा नोंदणी प्रमाणपत्र (School Registration Certificate): ३० दिवसांत.
  - डुप्लिकेट मार्कशीट/प्रमाणपत्र: १५-३० दिवसांत.

2. विद्यार्थ्यांसाठी लाभ:
  - शिष्यवृत्ती अर्ज (Scholarship Applications): ३०-६० दिवसांत.
  - मोफत पाठ्यपुस्तके/गणवेश वाटप: शैक्षणिक वर्षाच्या सुरुवातीला ३०-४५ दिवसांत.
  - अपंग विद्यार्थ्यांसाठी विशेष सवलती: ३०-४५ दिवसांत.

3. शिक्षण संस्थांशी संबंधित:
  - शाळेची मान्यता (School Recognition): ६०-९० दिवसांत.
  - शिक्षक/कर्मचारी भरतीसाठी एनओसी (No Objection Certificate): ३०-४५ दिवसांत.
  - नवीन शाळा सुरू करण्यासाठी परवानगी: ९०-१२० दिवसांत.

4. इतर सेवा:
  - आरटीई (RTE) अंतर्गत प्रवेश प्रक्रिया: ३०-४५ दिवसांत.
  - शाळेच्या इमारतीसाठी परवानगी: ६०-९० दिवसांत.
  - विद्यार्थ्यांच्या हस्तांतरण प्रमाणपत्र (Transfer Certificate): १०-१५ दिवसांत.

टीप: सेवांची यादी आणि कालमर्यादा जिल्हा किंवा तालुका स्तरावर बदलू शकते. यासाठी स्थानिक शिक्षण कार्यालय किंवा आपले सरकार पोर्टलवर तपासणी करावी.

प्रक्रिया:
1. अर्ज सादर करणे:
  - नागरिक आपले सरकार पोर्टल (https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in) वर ऑनलाइन अर्ज सादर करू शकतात.
  - ऑफलाइन अर्ज तालुका स्तरावरील शिक्षण विभाग कार्यालय, शाळा किंवा संग्राम केंद्रात सादर करता येतो.
  - आवश्यक कागदपत्रे (उदा., आधार कार्ड, जन्म प्रमाणपत्र, शाळेचे दस्तऐवज, मार्कशीट) जोडावीत.

2. कालमर्यादा:
  - प्रत्येक सेवेसाठी कालमर्यादा निश्चित आहे (वरील यादीत नमूद).
  - अर्ज स्वीकारल्यानंतर नागरिकांना अर्जाचा मागोवा घेण्यासाठी संदर्भ क्रमांक (Application Reference Number) मिळतो.

3. अपील प्रक्रिया:
  - सेवा वेळेत मिळाली नाही किंवा अर्ज नाकारला गेला तर नागरिक खालील स्तरांवर अपील करू शकतात:
    - प्रथम अपील: तालुका स्तरावरील शिक्षणाधिकारी (Education Officer).
    - द्वितीय अपील: जिल्हा स्तरावरील वरिष्ठ शिक्षणाधिकारी.
    - तृतीय अपील: महाराष्ट्र सेवा हक्क आयोग.
  - अपील ३० दिवसांत दाखल करावे लागते.